Nazwa wsi pochodzi od słowa budzisko, czyli buda, szałas, lepianka.[1] Właśnie w tych prymitywnych domach zamieszkiwali chłopi zajmujący się pozyskiwaniem różnych bogactw leśnych. Tutaj mieszkali robotnicy pozyskujący rudę żelaza. Prezentowana niżej mapa z 1839 roku pokazuje okres powstawania osady, zaznaczono na niej zabudowania kopaczy rud żelaza oraz większe skupisko domów we wschodnim krańcu wsi. Wokół rozrzucone w lasach były jeszcze inne niewielkie osady leśne, takie jak: Motulka, Suchy Grąd, Kobyli Kąt, Budy oraz zabudowania strażników leśnych (Strzelec). Jak...

Niegdyś cały teren obecnej gminy pokrywały lasy. W tym terenie wyróżniano Puszczę Perstuńską oraz mniejsze puszcze: Jaminy i Krasnybór. W Puszczy Perstuńskiej oraz innych lasach książęcych rozdawano chłopom i szlachcie wchody sianożętne oraz wchody bartne. Oznaczało to prawo korzystania przez chłopów z okolic Grodna i z nad Niemna z łąk i barci puszczańskich. Największe nadania w tutejszych puszczach otrzymali Wołłowiczowie.[1] Jedna ze wsi nad Niemnem należąca do tego rodu zwała się Bala – to właśnie tamtejsi chłopi użytkowali przez wieki tutejsze łąki nad Lebiedzianką.[2]...

Wioskę Cisów wspomniano, kiedy to w 1598 roku zakładano parafię w Krasnymborze, liczyła ówcześnie 15 włók gruntów.[1] W końcu XVI wieku założył ją Adam Iwanowicz Chreptowicz. Jednak wieś nie utrzymała się długo, być może podczas zarazy z 1627 roku osada zupełnie opustoszała. Pola zostały zajęte przez folwark o tej samej nazwie. Do pracy w folwarku zobowiązano kmieci ze wsi Kamień.[2] Gdy w 1650 roku zmarł Eustachy Chreptowicz, jego majątek przejął syn Stanisław – wśród odziedziczonych dóbr wymieniono też folwark Cisów[3]. W 1683 roku folwark...

W 1712 roku dzierżawcą królewskiej Puszczy Jaminy został Jerzy Stanisław Sapieha, zdolny administrator, ale też zakała swojej magnackiej rodziny.[1] Za czasów Sapiehów, którzy zarządzali tymi terenami do lat siedemdziesiątych XVIII stulecia, założono wiele nowych wsi – między innymi Czarniewo. W 1760 roku notowano tutaj 4 włóki ziemi ornej i 7 gospodarzy[2]. Według dokumentach na wschodzie wsi w miejscu zwanym Jordyka lub Piaski istniała niegdyś dworska karczma.[3] Okres między 1760 a 1780 rokiem to czas bardzo intensywnego rozwoju miejscowości. W 1780...

Czarny Las znany był już w XVI wieku, lecz początkowo był to ostęp leśny. W ostępach takich nie wolno było przebywać ludziom, jedynie strażnicy leśni mieli tam prawo wstępu. Były to ostoje dzikiej zwierzyny. Przynależność tego ostępu stała się obiektem sporów urzędników królewskich i Chreptowiczów z Krasnegoboru. Chreptowicze wybudowali tutaj piłę, czyli tartak i masowo ścinali oraz przerabiali drewno. Szło ono nawet na dwór królewski. Chreptowicze posiadali list króla Zygmunta Augusta z 28 III 1566 roku, w którym król nakazywał...

Miejscowość o nazwie Dębowo istniała już w końcu XVIII wieku, pierwsze dane o niej pochodzą z 1784 roku. W tym czasie informuje się o dwóch chłopach ziemianach (płacących czynsz) w Dębowie, wieś była bardzo trudno dostępna (wieś niedostępna, otoczona błotami)[1]. Miejscowość należała do dóbr rządowych tuż przy granicy z Cesarstwem Rosyjskim. Jej znaczenie wzrosło wraz z budową Kanału Augustowskiego, powstała tutaj jedna ze śluz, lecz nie wpłynęło to znacząco na rozwój miejscowości. Później stała się siedzibą gminy o tej nazwie, jednak siedzibę przeniesiono wkrótce...

Miejscowość Ewy została założona na początku XIX wieku na ziemiach dóbr sztabińskich. Niewątpliwie nazwa nawiązuje do imienia Ewy z Chreptowiczów, żony Michała Brzostowskiego ojca Karola. W 1827 roku notowano tutaj 8 domów z 45 mieszkańcami.[1] Wielkość miejscowości nie zmieniała się zbyt szybko. W 1864 roku mieszkało tu 10 rodzin, tyle zostało uwłaszczonych na 228 morgach ziemi.[2] W kilkanaście lat później notowano tutaj zaledwie 7 domów i 73 mieszkańców[3]. Według danych ze spisu powszechnego z 1921 roku w tej wsi było 10 domów i 42 mieszkańców....

W dawnych czasach granice między różnymi majątkami ziemskimi wyznaczano usypaniem kopców. W miejscu wsi istniał właśnie taki Kopiec, w pobliżu w pierwszej połowie XVIII wieku powstała niewielka wieś o tej nazwie. Jest notowana po raz pierwszy w 1744 roku.[1] Leżała na ziemiach spornych między Skarbem Państwa i majątkiem Chreptowiczów, ostatecznie przejęli je Chreptowiczowie. W 1789 roku ta osada liczyła zaledwie 2 domy mieszkalne.[2] Kopiec wymienia też opis parafii krasnoborskiej z tego okresu.[3] Była to bardzo maleńka osada, w 1827 roku notowano tutaj zaledwie 2 domy...

Kopytkowo leży w pobliżu Jasionowa i historia tej wsi jest bardzo podobna. Już w połowie XVI wieku wspomina się miejsce zwane Kopytów grąd w lustracji województwa podlaskiego. Przed końcem XVI wieku założono tutaj osadę strażników leśnych podległych leśnictwu knyszyńskiemu. Mieszkańcy mieli zapewnioną wolność osobistą, płacili czynsz od 8 włók ziemi, mieli prawo pobierania siana z okolicznych łąk. Obowiązkiem ich było pilnowanie tych okolic przed kłusownikami. Wioska o nazwie Kopytków jest po raz pierwszy wymieniana w 1602 roku.[1] Położenie wsi wśród...

Lipowo zostało założone w latach pięćdziesiątych XVIII wieku w ramach dawnej Puszczy Jaminy, lokowała ją najpewniej Teodora z Sołtanów, wdowa po Jerzym Stanisławie Sapiesze. W 1760 roku Lipowo liczyło zaledwie nieco ponad 1 włókę ziemi.[1] (1 włóka ok. 17 ha). Mieszkały tu zaledwie 2 rodziny.[2] W następnych latach wioska się nieco rozrosła, ale i tak stanowiła jedną z mniejszych osad w tej okolicy. W 1789 roku notowano zaledwie 8 domów (gospodarstw) i 28 mieszkańców[3]. Od 1815 roku Lipowo włączono do dóbr rządowych Łabno. Następnie po reorganizacji...