Sosnowo

Sosnowo jest przykładem, jak Chreptowicze z Krasnegoboru umieli walczyć o swoje i graniczące dobra ziemskie. Sosnowo pierwotnie stanowiło ostęp leśny, znany już w XVI wieku[1]. Leżał on na gruntach królewskich, który nie przysługiwał Chreptowiczom według nadania z 1506 roku (potwierdzonego w 1596 roku), lecz Chreptowicze rościli sobie do niego prawo, ponieważ posiadali tutaj tak zwane „wchody bartne”, czyli prawo do korzystania z barci i pozyskiwanie miodu, lecz bez prawa rozporządzania ziemią. Już w XVII wieku Chreptowiczowie rozpoczęli eksploatację tych rejonów i to nie tylko pozyskując miód. Wywołało to konflikt z zakonem kamedułów, ówczesnych użytkowników Puszczy Perstuńskiej. Na początku XVIII wieku założyli tutaj osadę zwaną Sosnową, jest notowana w 1736 roku. Początkowo była bardzo niewielka, jeszcze w 1789 roku liczyła 4 domy mieszkalne zamieszkałe przez popielarzy[2].

W XIX wieku niewiele się tutaj zmieniło, w 1827 roku również notowano 4 domy oraz 23 mieszkańców wsi[3].

Sosnowo należało do gminy Sztabin, w czasie spisu powszechnego z 1921 roku nazwę zapisano jako Sosnów, mimo że na ówczesnych mapach widnieje współczesna nazwa. W tym czasie notowano 12 domów[4].

W latach 1923-1927 przeprowadzono komasacje gruntów tej wsi, w archiwum w Suwałkach zachowały się szczegółowe dane na ten temat: korespondencja, protokoły, wykazy gospodarstw i właścicieli, raport komasacyjny i orzeczenia.[5]

W 1921 roku powstała jednoklasowa szkoła, jednak rok później nie funkcjonowała.
W 1923 znowu zaczęła działać z liczbą ponad 100 dzieci. W 1925 roku była to szkoła dwuklasowa, jednak później znowu jej status spadł do szkoły jednoklasowej. W 1938 roku uczyło się tutaj 60-cioro dzieci. Nauczycielami byli: Jan Kreczman, Maria Rowińska, Józef Derkacz (1931) i Józef Jurczak (1938)[6].

Czarny Grąd (część wsi Sosnowo)

Czarny Grąd założono na początku lat sześćdziesiątych XIX wieku, podczas akcji uwłaszczeniowej w dawnych dobrach sztabińskich. Miejscowość wymienia się w 1864 roku, liczyła ówcześnie 1 dom i 36 mórg ziemi[7]. Przez następne lata niewiele się tutaj zmieniło, w 1921 roku nadal notowano 1 dom z 7 mieszkańcami. Miejscowość należała do gminy Sztabin[8].

[1] Wiśniewski J. Dzieje...., s. 243.

[2] Wiśniewski J, Dzieje osadnictwa...., s. 243-244.

[3] Tabella miast i wsi....., tom II, s. 189.

[4] Skorowidz...., s. 2.

[5] 63/33/0/64 [Scalenie gruntów wsi Sosnowo gminy Sztabin - korespondencja, protokoły, wykaz gospodarstw i właścicieli, raport komasacyjny, decyzja i orzeczenia, kwestioariusze szczegółowe]; 1923-1927 hasła indeksu: Sosnowo

[6] Jemielity W, Szkoły powszechne....., s. 21.

[7] Słownik Geograficzny...., tom XII, s. 48.

[8] Skorowidz miejscowości.... ,s. 6.