Karoliny zostały założone na początku XIX stulecia w ramach dóbr sztabińskich, nazwę wsi niektóre źródła zapisywały jako Karolin. W 1827 roku Karoliny liczyły 12 domów i 81 mieszkańców.[1] Podczas uwłaszczenia ziemi dworskiej powstało tutaj 17 samodzielnych gospodarstw na 421 morgach ziemi[2]. Słownik Geograficzny zapisywał nazwę jako Karolin, w 1884 roku notowano tutaj 15 domów i 124 mieszkańców.[3] Miejscowość należała do gminy Sztabin i parafii Krasnybór. Również w okresie międzywojennym pojawia się nazwa Karolin. Tak...

Najpóźniej w latach czterdziestych XVIII wieku na ziemiach królewskich Puszczy Perstuńskiej założono nowe osady nad rzeczką Lebiedziną, były to Komaszówka i Wojewniki. W 1748 roku liczyły w sumie 12 domów[1]. Komaszówka nie należała do dóbr sztabińskich, była to własność królewska i następnie rządowa.Nazwa pochodzi od nazwy osobowej Komasz (komosić się- robić się butnym, hardym, pysznym)[2]. Była to bardzo mała miejscowość, o czym świadczy na przykład fakt nie umieszczenia Komaszówki w opisie parafii krasnoborskiej z lat...

Krasnoborki zostały założone przez Adama Iwanowicza Chreptowicza podkomorzego nowogrodzkiego. Chreptowicz został dziedzicem Puszczy Krasnybór po 1585 roku.[1] Rozpoczął wtedy szeroką akcję kolonizacyjną swoich dóbr. Założył między innymi Krasnoborki wymieniane w akcie fundacji kościoła krasnoborskiego z 1598 roku. Wioska została osadzona na 30 włókach ziemi. Była to jedna większych wsi w tej okolicy, nawet ówczesny Krasnybór miał mniejszy obszar. Osadnicy pochodzili z dóbr Hołynka (Lipsk) oraz z okolic Augustowa.[2] Przez wieki była to jedna z...

Początki osadnictwa w tym terenie sięgają XVI wieku. Początkowo istniała tutaj królewska Puszcza Krasnybór w ramach większej Puszczy Perstuńskiej, której granice wyznaczały rzeki Lebiedzianka i Biebrza oraz Wielkie Błota na północy i ostęp leśny Czarny Las na zachodzie. Tę właśnie Puszczę oraz inne obszary położone w obecnej Białorusi (Lipsk-Hołynka) nadano Teodorowi Chreptowiczowi w 1506 roku[1]. Ówcześnie teren ten nie był zamieszkały i zagospodarowany, zatem trudno było wyznaczyć dokładne granice. Chreptowicze rozpoczęli osadnictwo w Puszczy...

Zapewne ta wioska powstała na przełomie XVII i XVIII wieku jako „obsługa” folwarku Cisów. Mieszkali tu chłopi pracujący w tamtejszym folwarku. Pierwszych danych o istnieniu wsi dostarczają akty kościelne z 1744 roku.[1] (Kryłatkę). Nazwa wsi pochodzi od wschodniosłowiańskiego przymiotnika kryłatyj, czyli skrzydlaty.[2] Była to jedna z wielu wiosek należących do rodziny Chreptowiczów. Opis parafii krasnoborskiej z 1784 roku wspomina: Kryłatka- JW. JPana Chreptowicza na zachodnie letnim trzy ćwierci mili [od kościoła krasnoborskiego].[3] Kryłatka należała do...

Kuchicha pierwotnie zwała się Kunicą, wioskę założyli Chreptowicze w ostatnich latach XVI stulecia. Początkowo uprawiano tutaj 15 włók ziemi.[1] W następnych wiekach być może ta wioska podupadła, nie wymienia jej na przykład opis parafii krasnoborskiej z 1784 roku, również brak o niej danych w Tabelli Miast i Wsi z 1827 roku, pojawia się za to podczas akcji oczynszowania chłopów w dobrach sztabińskich w 1819 roku[2] oraz na mapie z lat trzydziestych XIX stulecia, lecz jako bardzo małe skupisko domów. W wykazie wsi uwłaszczonych w latach 1855-1864 pojawia się...

Obszar dzisiejszej wsi był zagospodarowywany już w początkach XVI wieku, zaraz po przejściu tych obszarów na własność Teodora Chreptowicza. Według pierwotnego nadania (z 1506 roku) dla Chreptowicza tutejsza rzeczka stanowiła granicę dóbr krasnoborskich, jednak w 1522 roku król Zygmunt Stary nadał Chreptowiczowi oba brzegi rzeczki Lebiedziny i Bobry oraz „pozwolił dla lepszego przejazdu z dworu Lipska do puszczy zbudować na rzece Lebiedziance groblę, a także młyn”.[1] Zatem to właśnie Lebiedzin należy do najstarszych osad w ramach dóbr krasnoborskich...

Obszar wsi należał w przeszłości do książęcej Puszczy Jamińskiej. W 1712 roku dzierżawcą tej Puszczy został Jerzy Stanisław Sapieha (zm. 1732), a po nim jego żona Teodora z Sołtanów (zm. 1774). Właśnie za czasów Sapiehów założono nową osadę zwaną Mogilnicą, w 1760 roku liczyła ona ponad 5 włók ziemi ornej z 20 gospodarzami, w 1780 rozrosła się do prawie 9 włók z 33 gospodarzami.[1] W 1789 roku notowano 32 dymy, czyli 32 gospodarzy i 140 mieszkańców. Większość z nich to byli dosyć bogaci chłopi odrabiający pańszczyznę przy pomocy własnych zwierząt...

Początkowo w tym miejscu istniało uroczysko leśne o nazwie Osinki w ramach Puszczy Krasnoborskiej. W ostatnich latach XVI wieku Adam Iwanowicz Chreptowicz założył tutaj niewielką wioskę zwaną również Osinkami, liczyła wtedy 10 włók ziemi uprawnej.[1] Obok wsi w kierunku wschodnim powstał folwark popa unickiego, liczył 2 włóki obszaru, zwano go Popowszczyzną. Powstała tutaj bowiem niewielka cerkiew unicka, jednak w miarę postępów polonizacyjnych w połowie XVII wieku zamienioną ją na kaplicę rzymskokatolicką.[2] Osinki początkowo były niewielką wioską....

Ta miejscowość powstała w latach czterdziestych XIX stulecia w ramach dóbr sztabińskich, w poprzednich latach były tu pola uprawne i lasy. Pierwsi osadnicy mieli zapewne liczne przywileje (wolnizny, wolne) od Karola Brzostowskiego i stąd wzięła się nazwa Wolne. W czasie uwłaszczenia po śmierci Brzostowskiego powstało tutaj 15 gospodarstw na 335 morgach ziemi.[1] W 1890 roku istniało (Wolna) 17 domów ze 106 mieszkańcami[2]. Wieś Wolne miała w 1921 roku 18 domów i 112 mieszkańców, w tym 3 ewangelików[3]. [1] Słownik Geograficzny....., tom XII, s. 48. ...